یادداشتی بر فیلم( پاپ)/احسان عبدی پور
📚پاپ ، آبروی سینمای ملی
🖋مرتضی بنابی...
پاپ، دارای درونمایه چند بعدیست که زیربنا و شالوده هر سه فصل آن، بر پایه عشق و علاقه بنا شده است.
اگر بنوعی بیانگر معضلات اجتماعی، و بعضا فرهنگی بود، به مانند اغلب هم دوره های خود، که در زمره منفور ترین تجربیات سینمایی قرار دارند -دست کم در بیان این موارد- هرگز فقر و هر معضل فرهنگی،اجتماعی و البته اخلاقی را بمثابه لکه ننگی بر دامن حکومت بتصویر نمی کشد که صرفا به واسطه ی آن عقده های سیاسی-اجتماعی اش را تخلیه کند و سبب اضمحلال مدیوم هنری اش شود.
این اثر، خود را به چند دیالوگ مضحک و بدور از منطق فیلمسازی که ریشه در ظاهرسازی و روشنفکر زدگی دارد محدود نمی کند و حدالامکان سکوت میکند تا به واسطه وجوه بصری به بیان مشکلات معیشتی و فرهنگی مردم بومی یک منطقه بپردازد و به سبب آن قضاوت را در اختیار مخاطب قرار می دهد تا از پیامدش برقراری وجه تمایزی میان شعار و حقیقت باشد.
بیان تبعیض نژادی در مملکتی که همواره خود را از سردمداران این معضل بین المللی می داند، کار بسیار دشواریست که عبدی پور -فیلمساز- در دومین تجربه ساخت فیلم بلند خود- سومین تجربه اکران- کاملا قاطعانه نشان داد که یک اثر سینمایی -چقدر زیبا- می تواند پا را فراتر گذارد و علی رغم تمرکز بر یک جغرافیای محدود ، از مرزها عبور کرده و زبان بسیاری از اقلیت ها و حوزه های فرهنگی-اجتماعی از سراسر دنیا باشد.
به قول شکیبا سام(سر دبیر ادبیات فصلنامه فرم و نقد):
“هنرمند واقعی ، ریشه در خودش دارد، یعنی از زمین ، طبیعت و مردم خویش جوشیده و بالا آمده و با خودش معاصر است و با روزگارش"
این جمله مصداق احسان عبدی پورمی باشد، فیلمسازی که از مردمش است، از بوشهر می گوید و تجربیات اصیل زیستی اش.
اگر مخاطب توانایی شناخت و باور شخصیت های فیلم -پاپ- را دارد تنها معلول نگرش رئالستیک سازنده اش است؛ وی خود را با آنها هم سرنوشت و هم درد می داند.
نگاه عبدی پور به آدم هایش و به مردمی که با آنها زیسته ، از پس شانه هایش است، نه از بالا.
اگر با تماشای پاپ خندیدیم ، حقیقت محض بود. اگر گریستیم ، اشک هایمان بدور از کذب و ظاهر سازی بود.
کمدی تاریک فیلمنامه اش با وقار بود، فیلمساز به هیچ قیمتی فرهنگش را به چوب حراج نگذاشت ، مسئله ای که در سالیان اخیر به وفور شاهدش هستیم ، وطن فروشان روشن فکر زده ای که نه از جنس وطن هستن و نه اصلا می دانند فرهنگ ملی به چه معناست
و -خود آگاهانه- به ابتذالات غیر هنری تن می دهند تا فقط بتوانند گیشه را تصاحب کنند.
عبدی پور نه اهل نمادگرایی روشنفکرانه است و نه اهل اگزوتیسم.
پاپ، بدون شک در لیست برترین های تاریخ سینمای ایران قرار دارد و تجربه اکرانش مرهمیست بر زخم کهنه سینماگران حقیقی در این آشفته بازار سینمایی.
