هنر هفتم

نشریه تخصصی سینما

هنر هفتم

نشریه تخصصی سینما

یادداشتی بر فیلم 《شاهدی برای تعقیب》 / بیلی وایلدر

يكشنبه, ۳۰ ارديبهشت ۱۳۹۷، ۱۱:۱۵ ب.ظ

📚"پایان این فیلم را برای کسی فاش نکنید!"

🖋شهرزاد شالبافان



"شاهدی برای تعقیب" فیلمی در ژانر جنایی و درام دادگاهی  به کارگردانی بیلی وایلدر، محصول سال 1957 میلادی است.

 وایلدر کارگردانی است که به طنزهای زیرکانه و پایان بندی های غافلگیرکننده در فیلم هایش مشهور است. به این سنت وایلدر درفیلمسازی، فیلمنامه ای جنایی که از یکی از نمایشنامه های موفق آگاتا کریستی "، اسطوره ی بی چون و چرای داستان های جنایی، اقتباس شده را هم اضافه کنید که پیکره ی اصلی "شاهدی برای تعقیب" را می سازند. در نتیجه شما با فیلمی سراسر غافلگیرکننده مواجهید. 

فیلم درباره ی وکیلی مسن و یک دنده به نام "ویلفرید رابرتز" است که به تازگی یک سکته ی قلبی را از سر گذرانده و با وجود دستور دکترش مبنی بر فاصله گرفتن از پرونده های جنایی و پراسترس، وکالت مردی متهم به قتل را می پذیرد.

 برخلاف بسیاری از داستان های جنایی، که در آنها چندین نفر مظنون به قتلند و در پایان هم فردی که احتمالا کسی فکرش را هم نمی کرد قاتل از آب در می آید، در این اقتباس وایلدرتنها و تنها یک مظنون به قتل وجود دارد که در شرایطی ناعادلانه در تلاش برای یافتن شاهد قابل قبولی است که شهادت به بی گناهی اش بدهد. در واقع تفاوت این فیلم با آثار جنایی معمول در این است شک و شبهه ی مخاطب از فرد مظنون به قتل، به شاهدان آن منتقل می شود. شاهدانی که هر کدام به دلایلی صلاحیت لازم  برای اثبات یا رد بی گناهی متهم را ندارند.


البته نمی توان گفت که فیلم تماما مانند نسخه ی اصلی نمایشنامه ی آگاتا کریستی (به همین نام) ساخته شده. در واقع بیلی وایلدر چند تغییر اساسی در فیلمنامه به وجود آورد که از جمله ی آن ها می توان به سکته ی قلبی  وکیل و  هم چنین پرستار نق نقویش اشاره کرد که باعث شده حتی در شرایط استرس زا و پرتنش فیلم هم از دیالوگ هایی که بین این دو کاراکتر رد وبدل می شود بخندیم.


فیلم از جهاتی بی شباهت به یک تیاتر نیست. در واقع کل فیلم تنها در چند مکان مشخص و محدود فیلمبرداری می شود که از جمله ی آن ها می توان به محل زندگی و کار وکیل، دادگاه و خانه ی زهوار در رفته ی یک بازیگر کاباره در آلمان اشاره کرد. فیلم، دیالوگ محور است و پیچیدگی چندانی در فیلمبرداری آن دیده نمی شود.هر فاصله گذاری در فیلم به شکلی است که گویی پرده ی تیاتر صحنه را پوشانده و در ورای آن صحنه ی بعدی در حال چیده شدن است.

 برای ژانر درام دادگاهی هرچند شاهدی برای تعقیب در لیست ده گانه AFI  رتبه ششم را به خود اختصاص داده و یک اثر کلاسیک تمام عیار در ژانر خود به حساب می آید، اما در بین آثار جدی وایلدر کمتر مورد علاقه ی مخاطبان قرار گرفته است. یک علت آن را شاید بتوان همین تمرکز فیلم بر رودست زدن به مخاطب دانست که باعث شده توجه کارگردان نسبت به شخصیت پردازی کمتر از سایر آثار او باشد.


به طور مثال مامور بیمه ی "غرامت مضاغف" را به یاد بیاورید. فیلمی که 13 سال پیش از "شاهدی برای تعقیب" ساخته شد. "والتر نف" نه از روی خام دستی و فریب خوردن از شخصیت زن داستان، بلکه از روی غرور و حس کنجکاوی به چاه خودساخته اش افتاد. اتفاقی که به نوعی دیگر برای نویسنده ی بی پول و درمانده ی "سانست بلوار" می افتد و او در عین آگاهی داشتن از موقعیتش،برای به دست آوردن یک زندگی بهتر خود را به کام نابودی می کشاند.

اما در شاهدی برای تعقیب دیگر چنین ساختار روانشناسانه ای را نمی بینیم و فیلمساز خیلی به درونیات متهم به قتل و همسرش نزدیک نمی شود. حتی برخلاف دو فیلم مثال زده شده در بالا که در ابتدای آنها،  پایان ناگوار هر دو شخصیت را در می یابیم، در این فیلم حتی بازیگران آن در حین فیلمبرداری از پایان آن باخبر نبودند و گفته می شود وایلدر برای فاش نشدن داستان، 10 صفحه ی آخر فیلمنامه را به بازیگرانش نداده بود.


در پایان باید گفت "شاهدی برای تعقیب" یک اثر مثال زدنی در ژانر خود است که در آن می توانید هم داستانی جذاب را دنبال کنید،هم  به دیالوگ های صریحانه ی وکیل فیلم بخندید و در پایان هم با یک غافلگیری تمام عیار رو به رو شوید. نکته ی جالب فیلم این است که با وجود پیشرفته تر شدن سینما در حوزه ی ساخت آثار جنایی، فیلم هم چنان سرحال و تازه است و لحظه به لحظه ی آن می تواند حس کنجکاوی تان را برانگیزد. فقط  پس از تماشای "شاهدی برای تعقیب" درخواست پایانی فیلمساز را فراموش نکنید:

" مدیر این نمایش به شما پیشنهاد می کند که  برای لذت بردن دوستان تان که تا کنون این فیلم را ندیده اند، پایان ماجرای "شاهدی برای پیگرد" را برای آن ها فاش نکنید!" 


نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی